Anadolu’daki Arnavut yerleşimi, Bizans döneminden Osmanlı’ya ve günümüze kadar süregelen bir süreçtir. Arnavutlar, askerî, idarî ve ekonomik nedenlerle Anadolu’nun farklı bölgelerine tarih boyunca yerleşmişlerdir.

1. Bizans Dönemi (4. – 15. Yüzyıl)

Orta Çağda Arnavut Göçü: Arnavutların Anadolu ile temasları Bizans dönemine kadar uzanır. Arnavutlar, özellikle 11. ve 12. yüzyıllarda Bizans’ın paralı askerleri olarak hizmet etmiş ve bazıları Anadolu’da yerleşmiştir.

Girit ve Anadolu Bağlantısı: Bizans’ın Arnavutları Girit’e ve oradan Anadolu’ya yönlendirdiğine dair bazı kaynaklar mevcuttur. Ancak bu dönemde kalıcı büyük bir Arnavut topluluğu oluşmamıştır.

2. Osmanlı Dönemi (15. – 20. Yüzyıl)

Osmanlılar, Balkanlar’ı fethettikten sonra Arnavutları Anadolu’nun çeşitli bölgelerine yerleştirmiştir. Bu yerleşimlerin başlıca nedenleri şunlardır:

İç İskân Politikaları: Osmanlı, stratejik ve güvenlik amaçlı olarak Arnavutları Anadolu’ya yerleştirmiştir.

Askerî ve İdarî Roller: Yeniçeri ve sipahi olarak görev yapan Arnavutlar, fethedilen topraklara yerleştirilmiştir.

İsyan ve Sürgünler: 17. ve 19. yüzyıllarda Osmanlı’ya karşı ayaklanan bazı Arnavutlar, Anadolu’ya sürgün edilmiştir.

Önemli Arnavut Yerleşim Bölgeleri

1. İstanbul: Osmanlı başkenti olması nedeniyle birçok Arnavut bürokrat, tüccar ve sanatkâr burada yaşamıştır. Bugün hâlâ İstanbul’un bazı semtlerinde (Bayrampaşa, Küçükçekmece, Zeyinburnu, Gaziosmanpaşa, Kağıthane vb.) Arnavut nüfusu yoğundur.

2. Bursa: Osmanlı’nın ilk başkentlerinden biri olan Bursa’da Arnavut göçmenler önemli bir topluluk oluşturmuştur.

3. Balıkesir ve Çanakkale: Arnavut kökenliler özellikle Gönen, Bandırma, Biga ve Ayvacık gibi ilçelerde yaşamaktadır.

4. İzmir ve Manisa: Osmanlı döneminde yerleşen Arnavutlar, özellikle Selçuk, Bergama ve Akhisar gibi yerlerde bulunur.

5. Denizli, Aydın ve Muğla: 19. yüzyıldaki göçlerle Arnavut yerleşimi görülmektedir.

6. Konya ve Karaman: Osmanlı’nın iç iskan politikası çerçevesinde Arnavutlar buralara da yerleştirilmiştir.

7. Ankara: Özellikle Çubuk, Haymana ve Kalecik ilçelerinde Arnavut kökenli aileler yaşamaktadır.

8. Adapazarı ve Düzce: Arnavut göçmenler 19. yüzyılda buralara yerleşmiştir.

9. Samsun, Tokat, Amasya ve Yozgat: Osmanlı’nın askerî amaçlarla getirdiği Arnavutların torunları burada yaşamaktadır.

10. Elazığ, Diyarbakır ve Mardin: Osmanlı döneminde bölgeye yerleşmiş bazı Arnavut aileler bulunur.

11. Adana, Kahramanmaraş ve Niğde bölgesine 19. yüzyıl sonları, Balkan harbi sonrası ve mübadele ile yerleşimler olmuştur.

3. 19. Yüzyıl – Arnavut Göçleri ve Sürgünleri

19. yüzyılda Osmanlı toprak kayıpları ve isyanlar sonucunda Arnavutlar Anadolu’ya büyük göçler yapmıştır:

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi): Arnavutların bir kısmı Osmanlı’nın batıdaki topraklarını kaybetmesi nedeniyle Anadolu’ya göç etmiştir.

1912-13 Balkan Savaşları: Osmanlı’nın Balkanlardaki hakimiyeti sona erince birçok Arnavut Anadolu’ya göç etmiştir.

Bu süreçte Arnavut muhacirleri, yoğunlukla Bursa, İstanbul, Balıkesir, İzmir, Samsun, Adapazarı gibi bölgelere yerleşmiştir.

4. Günümüzde Anadolu’daki Arnavut Nüfusu

Bugün Anadolu’da Arnavut kökenli nüfus, Osmanlı’dan gelen yerleşimler ve göçlerle şekillenmiştir. Ancak zaman içinde büyük ölçüde Türkleşme süreci yaşanmıştır.

İstanbul, Bursa, İzmir, Balıkesir, Manisa, Samsun ve Sakarya en yoğun Arnavut nüfusuna sahip illerdir.

Arnavut kimliği, bazı bölgelerde hâlâ korunurken, bazı yerlerde unutulmuştur.

Arnavut kültürü, mutfak, müzik ve gelenekler açısından hâlâ etkisini sürdürmektedir.

Sonuç olarak, Anadolu’daki Arnavut varlığı, Bizans’tan Osmanlı’ya ve günümüze kadar süregelen bir tarihe sahiptir. Osmanlı’nın iskan politikaları ve savaşlar nedeniyle Anadolu’ya gelen Arnavutlar, günümüzde Türkiye’nin birçok bölgesinde yaşamaktadır. Türkiye’de yaşayan Arnavut sayısı resmi bir İstatistik olmadığı için tam bilinmemektedir. Çeşitli kaynaklarda bu sayının 1.5 ila 5 milyon arasında olduğu idda edilmektedir.

Not; Lütfen sizde Türkiye’nin neresinde yaşadığınızı yorumlarda yazarmısınız.