Naim Frashëri, 25 Mayıs 1846’da Dangëlli, Frashër’de doğdu. İlk eğitimini memleketinde aldı ve Bektaşi tekkesinde Farsça öğrenmeye başladı. 1865’te ailesi Yanya’ya taşındı ve burada Zosimea lisesine yazıldı. Anavatanına döndükten sonra, 1885’te yayınladığı “Tehajylat” (Düşler) koleksiyonunda Bejtej halkının etkisi altında Arnavut şiirinin ilk örneklerini yazdı aynı zamanda Farsça şiirlerde yazdı.
Naim Frashëri, 1878 Arnavutluk Prizren Ligi’nin etkinliklerine, Frashër’deki Arnavut Birliği’nin temsilcisi olarak katıldı. Kendisini Arnavut dilini ve ulusal edebiyatını geliştirmeye, ulusal uyanış çalışmalarına, Arnavut okulunun kurulmasına ve anadilde ders kitaplarının sağlanmasına adadı. 1882’de nihayet İstanbul’a yerleşti. Özveri, vatanseverliği ve kültürel etkinliği ile Naim Frashëri, Arnavut Ulusal Rönesans’ın baş aktörü oldu. Arnavut Ulus bilincini yeşertti.
20 yıldan kısa bir süre içinde Arnavutça ve diğer dillerde çok sayıda eser, şiir, şarkı sözleri koleksiyonu, sanatsal nesir, ayrıca okullar ve çeviriler için şiirler ve metinler yayınladı. En önemli eserleri “Hayvancılık ve Tarım” (1886), vatansever ve felsefi sözler “Summer Flowers” (1890), destansı şiiri “Skanderbeg Tarihi” (1898), Farsça şarkı sözleri “Düşler” ve Yunanca “Ey alithis pothos ton Skyperaton” (Arnavutların Gerçek Arzusu, 1886), vb.
Naim Frashëri’nin çalışmaları yayınlandı ve yaygın olarak yayınlanmaya devam ediyor. Bilimsel çalışmalara konu oldu. Naim Frashëri 20 Ekim 1900’de İstanbul’da öldü. Naaşı 1937’de anavatana getirildi ve Tiran’daki Rönesans Anıtı’na gömüldü.

🇦🇱 Naim Frashërit (1846-1900)

Naim Frashëri lindi në Frashër të Dangëllisë më 25 maj 1846. Mësimet e para i mori në vendlindje, ku nisi të mësonte persishten pranë teqesë bektashiane. Më 1865 familja e tij u shpërngul në Janinë, ku ndoqi gjimnazin “Zosimea”. Mbas kthimit në vendlindje, ai bëri provat e para të vjershërimit shqip nën ndikimin e bejtexhinjve, por edhe persisht, në përmbledhjen “Tehajylat” (Ëndërrime) që e botoi në vitit 1885.
Naim Frashëri mori pjesë në ngjarjet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, në mbledhjen e degëve të Jugut të Lidhjes Shqiptare në Frashër (1878). Ai iu kushtua punës për zgjimin kombëtar përmes lëvrimit të gjuhës shqipe e të letërsisë kombëtare dhe për ngritjen e shkollës shqipe e pajisjen e saj me tekste mësimore në gjuhën amtare. Më 1882 u vendos përfundimisht në Stamboll. Me përkushtimin dhe veprimtarinë e tij të dendur atdhetare e kulturore Naim Frashëri u bë figura qendrore e Rilindjes Kombëtare dhe u pagëzua për së gjalli si “Apostull i Shqiptarizmës”.
Për më pak se 20 vjet botoi një krijimtari të gjerë në gjuhën shqipe dhe në gjuhë të tjera, poema, përmbledhje lirikash, prozë artistike, si dhe vjersha e tekste për shkollat dhe përkthime. Veprat e tij më të shquara janë “Bagëti e Bujqësija” (1886), përmbledhja me lirika atdhetare e filozofike “Luletë e verësë” (1890), poema epike “Istori e Skënderbeut” (1898), lirikat në persisht “Ëndërrime” si dhe poemat në gjuhën greke “O alithis pothos ton Skyperaton” (Dëshira e vërtetë e shqiptarëve, 1886), etj..
Vepra e Naim Frashërit është botuar dhe vazhdon të botohet gjerësisht dhe është bërë objekt studimesh shkencore. Naim Frashëri vdiq në Stamboll më 20 tetor 1900. Eshtrat e tij u sollën në atdhe më 1937 dhe prehen në Memorialin e Rilindësve në Tiranë.