Günümüzde Balkanlarda Bektaşilik ve Arnavutlar.

Salih Niyazi Dede (Arnavut) Türkiye’deki Son Postnişindir.

Arnavutluk  

Dünya Bektaşiler Birliği Merkezi isimli ve Tiran merkezli ana inanç-sosyal ve kültürel yapı, Arnavut devleti tarafından resmen tanınan yasal bir kurum olarak bu ülkede Bektaşiler adına tüm hizmetleri yürütme yetkisine sahiptir. Buna göre Bektaşilerin inanç ve kültürel tüm etkinlikleri, ibadet işleri, bunlarla ilgili tekkelerin, türbelerin durumları, baba ve dervişlerin pozisyonları Tiran merkezli Dünya Bektaşiler Birliği Merkezi tarafından koordine edilmektedir. Arnavut devleti Bektaşilerin iki çok önemli gününü; Muharremde Aşure gününü, 21 Mart Nevruz’da Hz. Ali’nin doğum gününü resmi tatil günü ilan etmiştir. Bu günlerde devletin en yetkili makamları ve devlet protokolü, yabancı elçiler, dini önderler Dünya Bektaşiler Birliği Merkezi’ni ziyaret etmekte, saygılarını sunmaktadırlar.
Arnavutluk’taki tüm tekkelerdeki sorunlar, buradaki babaların durumları, türbelerin onarılması, yeni tekkelerin yapılması, genel başkanlığın onayı ve bilgileri dâhilinde olmaktadır. Şu anda Arnavutluk’taki ve bu kuruma bağlı diğer Balkan ülkelerindeki Mücerretlik Erkanı’nın uygulandığı yapıların, Babagan Bektaşi kolunun inanç önderi Dedebaba Edmond Brahimaj (Baba Mondi)’dir.
Bu arada ABD’deki, Taylor’da yer alan, Arnavut Bektaşiler tarafından kurulmuş bulunan tekke de, Tiran Dünya Bektaşiler Birliği Merkezi’yle yoğun temasları olan bir tekkedir. Tekke halen hizmetlerine devam etmektedir, burada birçok baba hizmet yürütmüştür. Bu konuda çeşitli kitaplar da yayınlanan, Bir Erenler Ocağı Taylor (Recep Baba) Tekkesi olarak da bilinen, FIRST ALBANIAN TEQE BEKTASHIANE IN AMERICA (Albanian Bektashi Complex In Detroit Which Is Part Of Haci Bektash Veli Tradition)’de bugün Türkçe bilen bir dervişte hizmet yürütmektedir.

 
Makedonya

Burada çok parçalı bir yapı vardır. İnanç yönünde Türkiye’deki Dedebalık sistemine bağlı bazı babalar ve tekkeler yanında, Dünya Bektaşiler Birliği Merkezine bağlı olarak hizmet yürüten ve bu ülkedeki en büyük Bektaşi Tekkesi olan Sersem Ali Dedebaba (Harabati) Baba Dergâhı (Tekkesi)’nin mevcudiyeti çok önemlidir. 13 yıldır gerici bir gurup tarafından, zorbalığa dayalı bir işgali yaşayan Harabati Baba Tekkesi, mekân olarak Balkanlar’da ayakta kalmış en eski büyük Türk Bektaşi Dergâhlarından, tekkelerinden birisidir. İşgalle birlikte Bektaşiliğin değerleri yok edilmek istenen, meydanevi yakılan, hizmet birimlerine el konulan tekkeyle ilgili hukuki mücadele devam etmektedir. Arnavutluk Tiran Dünya Bektaşiler Birliği Merkezi’yle sürekli temasta olan, ona bağlı olarak hizmet veren bu yapı başlı başına bir bildiri konusudur. Son on yılda Türkiye’yle en yoğun temasları sürdürerek, seslerini dünyaya duyurmaya çalışan buradaki Bektaşilerin inanç temsilcisi Derviş Abdülmüttalip Bekiri’nin de gayretleriyle bu konuda adımlar atan Tekke’nin yakılan kısımları Türkiye’deki bir takım belediyelerin yardımlarıyla onarılabilmiş, Cem Vakfı’nın, Avrupa Alevi Birlikleri Federasyonu’nun da gayretleriyle sorun Türk ve Avrupa kamuoyuna da duyurulabilmiştir. (Türkiye’den ilk kez sponsorlarını kendim bularak gidip, Cem Tv. Aracılığıyla olayı geniş manada dünyaya duyuranlardan birisi olarak buradan çekimler yapıp, televizyondan göstermiştim.)

Buradaki en eski Türk ve Bektaşi köyü olarak bilinen Kanat Köyü’ndeki tekke ve türbelerden, inanç önderlerinin varlığından da söz etmek gerekir.

Kosova

Tarikatlar cenneti olan Kosova’da, farklı şehirlerde on iki tarikatın temsilcileri mevcuttur. Kendi ifadelerine göre “bizler hepimiz Aleviyiz, birbirimizden ayrı değiliz, bizler muharremde yas tutarız, İmam Ali’nin yolundan gideriz” diyen tarikat şeyhleri, Bektaşiliğin bu on iki tarikattan sadece birisi olduğunu, kendilerini Kadiri, Rufai, Melami gibi… İsimlendirseler de, Ehlibey’in yolundan giden kişiler olarak nitelendirmektedirler. Şu anda başka şehirlerde de izleri olsa da, Gjakova’da Bektaşi Merkezi bu ülkedeki en önemli Bektaşi merkezi durumundadır. Mümin Lama Baba’nın inanç önderi olduğu bu tekkede, meydanevi, misafirhane, türbelerle kapısı açık herkese hizmet veren bir Bektaşi İnanç Merkezi görünümü mevcuttur.

Kaynak : Ayhan AYDIN (Yazar)